Hoe realistisch is kringlooplandbouw?
De komende periode wordt in Brussel weer onderhandeld over het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van de Europese Unie (GLB).
De EU-landen mogen binnen de grenzen van het GLB hun eigen landbouwbeleid bepalen. Minister Schouten zet nadrukkelijk in op de kringlooplandbouw.
Wil de omslag naar kringlooplandbouw daadwerkelijk slagen dan moeten alle ketenpartijen meedoen, ook in het buitenland. Immers de wereldmarkt is cruciaal voor de afzet van Nederlandse land- en tuinbouwproducten. Het is dan ook belangrijk dat de kloof tussen het ondernemersklimaat van de Nederlandse boer en de rest van de wereld niet verder wordt vergroot. Met andere woorden er moet sprake zijn van een gelijk speelveld. Minister Schouten gaat haar kringloopvisie onder de aandacht brengen van haar collega-ministers.
Kringloop in de gehele economie
Een speciale werkgroep ‘Taskforce Verdienvermogen Kringlooplandbouw’ adviseert de minister hoe de agrarische ondernemers met de omschakeling naar kringlooplandbouw economisch gezond kunnen werken en een goed inkomen verdienen. “Dan moeten alle ketenpartijen meedoen, ook in het buitenland”, aldus het rapport van de taskforce. “Kringlooplandbouw moet financieel rendabel zijn. Dat kan alleen als de kringloop niet wordt beperkt tot de landbouw”. Volgens de taskforce moet kringloop worden doorgevoerd in de gehele economie.
Kunstmatig productiemodel
Het verdienmodel voor de kringlooplandbouw kan volgens de taskforce gestalte krijgen door onder andere een fonds te creëren dat wordt gevuld uit heffingen op (schadelijke) emissies. Of dit (tijdelijke) fonds het ondernemersklimaat voor de Nederlandse boer op de wereldmarkt en de productprijzen daadwerkelijk gaan verbeteren betwijfel ik ten zeerste. Er wordt weer een kunstmatig productiemodel opgetuigd, terwijl markt en ondernemerschap zich (liever) niet laten reguleren.
Kringlooplandbouw (nog) geen verdienmodel
15 jaar geleden werd de Stichting Veldleeuwerik opgericht. Een initiatief vanuit de keten voor duurzame landbouw. Meer dan 500 akkerbouwers waren jarenlang actief in studiegroepen om kritisch naar hun bedrijfsvoering te kijken en te bepalen waar duurzame stappen gezet konden worden. De ervaring van Stichting Veldleeuwerik is dat te weinig consumenten/afnemers meer willen betalen voor een duurzaam product. Boeren blijven produceren tegen wereldmarktprijzen. Daarin kan een kleine groep duurzame ondernemers in Nederland geen verandering brengen.
De Stichting Veldleeuwerik is inmiddels tot de conclusie gekomen dat het beter is haar activiteiten te staken. Reden: “De huidige structuur en het verdienmodel sluiten niet meer aan op de veranderende manier waarop de keten, sector, maatschappij en overheid tot verduurzaming van de landbouw willen komen”. Waarschijnlijk was het initiatief van keten en ondernemers zijn tijd iets te ver vooruit. Nu dit initiatief kennelijk niet levensvatbaar is, heb ik weinig hoop dat er snel een oplossing komt om kringlooplandbouw zonder overheidssteun betaalbaar en tot een verdienmodel te maken voor de ondernemer.
Ik hoop dat ondernemers de vrijheid krijgen hun eigen weg te vinden in de kringlooplandbouw, in plaats van dat zij geconfronteerd worden met van bovenaf opgelegde voorwaarden en regels.
Gerty Leeuwerik
Gerty Leeuwerik ik lid van Rentmeesters.nl in de provincies Drenthe en Groningen.
Reactie: